Tuổi 13 hiếu động, cậu bé Ngô Quang Toàn nhảy qua thanh sắt cố định, chắn ngang lối đi khiến đầu gối bên phải bị tổn thương nặng. Lo sợ bố mẹ mắng, Toàn giấu kín chuyện này. Nhưng nhiều ngày sau, vết thương thêm sưng tấy khiến cậu sốt cao, khó di chuyển và không thể giấu bố mẹ. Sự thật sáng tỏ, cậu được gia đình đưa đến Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn (Hà Nội) làm phẫu thuật chân. Nhiều năm sau, dù đã trải qua nhiều lần phẫu thuật nhưng đầu gối chân phải của Toàn vĩnh viễn không thể co, duỗi như bình thường; khiến việc di chuyển thêm khó khăn. Năm 1994, cuộc đời Toàn rẽ sang trang mới, mang tính bước ngoặt khi anh quyết định xây mái ấm gia đình với người con gái anh yêu thương – chị Phạm Thị Nuy. Khi ấy, điều khiến anh trăn trở nhất chính là việc tìm lời giải cho bài toán khó: Bằng cách nào gây dựng kinh tế và trở thành chỗ dựa vững chắc cho gia đình; trong khi tiền đề anh có là nguồn lực kinh tế khởi đầu từ con số 0, còn bản thân lại khuyết tật vận động?.

Để gây dựng kinh tế từ mốc số 0, suốt nhiều năm qua, vợ chồng anh Toàn kiên nhẫn làm thuê cho các chủ vườn cam, từ rẫy cỏ, cuốc đất đến thu hoạch cam... Dù công việc vất vả, nhưng thành quả sau mỗi ngày lao động; anh, chị nhận được là 4 cành cam giống (hoặc quy đổi thành tiền) đã trở thành động lực thôi thúc anh, chị hiện thực hóa ước mơ làm chủ những vườn cam sành trong tương lai gần. Nhiều năm sau, bằng sự cần cù, siêng năng, biết cách giảm các khoản chi tiêu và tăng nguồn thu nhập; vợ chồng anh Toàn mua được vườn cam sành đầu tiên nhưng vị trí không thuận lợi khi do vườn nằm trên đồi dốc cao, xa nhà... Mặc dù khuyết tật vận động, song nhiều người vẫn luôn chứng kiến hình ảnh anh Toàn gắng sức vượt dốc cao để trồng, chăm sóc cam. Đến vụ thu hoạch, việc vác từng bao cam từ vườn xuống vị trí thuận lợi để thương lái dễ thu mua, tốn không ít công sức với người bình thường. Nhưng riêng anh Toàn, công việc này còn khó khăn gấp nhiều lần. Bởi sức nặng dồn hết lên bên vai và chân trụ không thuận trong khi chân phải chỉ có tác dụng như một giá đỡ thiếu vững chãi. “Nhiều lúc, thấy chồng vác bao cam, chống thêm gậy mà vẫn ngã lăn mấy vòng, tôi xót xa lắm. Dù tôi có khuyên nhủ nhưng bất kể công việc gì của gia đình, anh đều gắng sức cùng vợ hoàn thành mà không hề than thở”, chị Nuy ứa nước mắt.

Sau mỗi ngày lao động vất vả, đến đêm về, đầu gối chân phải của anh Toàn bắt đầu đau nhức. Vì từ vết thương ấy, anh còn mắc thêm căn bệnh nguy hiểm – rò xương. Điều này không chỉ khiến vết thương đau âm ỉ, gây sốt cơ thể mà buộc anh phải sử dụng băng gạc mỗi ngày để thấm dịch, mủ chảy ra từ vết thương. Nhằm giảm cơn đau; năm 2004, anh quyết định... phẫu thuật cho mình, bằng cách dùng dao lam khử trùng, tự rạch chân để lấy mảnh xương viêm và băng bó lại vết thương. “Cũng may, sự liều lĩnh ấy mang lại may mắn cho tôi khi đầu gối không còn sưng, viêm nhiễm nữa”, anh Toàn chia sẻ. Đặc biệt, sau nhiều lần phẫu thuật tại cơ sở y tế với những khoản chi phí không hề nhỏ nhưng bằng nghị lực vượt khó, sự cần cù lao động; năm 2010, kinh tế gia đình anh Toàn bước đầu tăng thu nhập. Đây chính là tiền đề quan trọng để anh mở rộng diện tích vườn, đầu tư thâm canh, sản xuất cam sành theo tiêu chuẩn VietGap. Chìa khóa để góp phần hoàn thành việc làm trên được anh xác định chính là nguồn vốn vay Ngân hàng Agribank, Chi nhánh huyện Bắc Quang. “Có tiền đầu tư phát triển kinh tế, có quyết tâm thoát nghèo bằng việc làm cụ thể - trồng cam sành, cây làm giàu tại xã Vĩnh Hảo thì không lo nợ xấu Ngân hàng”, anh Toàn bộc bạch. Do vậy, cùng với số tiền lích lũy, anh Toàn vay thêm 30 triệu đồng từ Ngân hàng để phát triển vườn cam sành lên đến trên 6 ha, giúp gia đình anh có nguồn thu nhập vài trăm triệu đồng/vụ...

Không chỉ từ một hộ nghèo, vượt qua khiếm khuyết của bản thân để tận tâm, tận lực chăm lo phát triển kinh tế, vươn lên làm giàu chính đáng; anh Toàn còn được hàng xóm đánh giá là người chồng, người cha mẫu mực, người công dân gương mẫu. Mặc dù bình dị, nhưng đây thực sự là tấm gương tỏa sáng giữa đời thường – Chủ tịch Hội Nông dân xã Vĩnh Hảo, Nguyễn Văn Phú dành cho anh Toàn những lời ngợi khen.